Stories27 juli 2023
De geschiedenis achter IKEA
Op 28 juli 1943 werd IKEA opgericht door de 17-jarige Ingvar Kamprad. Wat begon als een bescheiden postorderbedrijf in de Zweedse provincie Småland, groeide uit tot het grootste woonwarenhuis ter wereld. Vandaag de dag telt IKEA 462 winkels in 62 landen en zijn de producten niet meer weg te denken uit de vele interieurs over de hele wereld. Lees verder voor een korte geschiedenis van IKEA.
Ingvar Kamprad en de oprichting van IKEA
In 1926 werd Ingvar Kamprad geboren in Älmhult, Zweden. Hij groeide op in een hecht gezin en bracht veel tijd door met zijn grootouders op de familieboerderij Elmtaryd. Ingvar was een geboren ondernemer: al voor zijn tiende verjaardag verdiende hij geld met het verkopen van vissen en zaden. Ingvar bleef ook tijdens zijn tienerjaren op zijn kostschool zakendoen – nu met klasgenoten. Hij besloot om, voordat hij in 1943 naar de hogeschool zou vertrekken voor de studie bedrijfskunde, een bedrijf te registreren om producten – grotendeels pennen en ander klein waar - te kunnen importeren en distribueren. Hij noemde dit bedrijf IKEA, een letterwoord voor Ingvar Kamprad, zijn familieboerderij Elmtaryd en het nabijgelegen plaatsje Agunnaryd.
Småland, de provincie waar Ingvar opgroeide, kent een geschiedenis waarbij veel inwoners met weinig middelen rond moesten komen. Dit maakt Smålanders een zelfredzaam en innovatief volk met een ‘no-nonsense’ mentaliteit. Deze mentaliteit is verweven in het DNA van IKEA. Zo sloeg Ingvar in de begindagen van IKEA de geïmporteerde producten op in de familieboerderij. Bestellingen werden via de telefoon of per post geplaatst en met hulp van zijn familie klaargemaakt voor verzending. Ingvar had met de melkboer afgesproken dat die elke ochtend pakketjes meenam en afleverde bij het postkantoor. Zo kon hij met weinig middelen toch veel bestellingen verzorgen.
Na een paar succesvolle jaren van pennen, horloges en kousen verkopen, zag Invgar potentie in het verkopen van meubels via postorders. In 1950 stonden er voor het eerst meubels in de IKEA brochure, de voorloper van de welbekende catalogus. Er was veel vraag naar de meubels dus werd het assortiment flink uitgebreid. De meubels werden lokaal geproduceerd en door de fabrikanten direct geleverd aan klanten. IKEA kreeg al snel een goede reputatie vanwege de scherpe verhouding tussen prijs en kwaliteit. Doordat de volumes omhoog gingen, kon Ingvar nog betere afspraken maken met de fabrikanten en kreeg hij de productiekosten en daarmee de prijzen nog verder omlaag.
Catalogus
In 1950 bracht IKEA de eerste catalogus uit, grotendeels geschreven door Ingvar zelf. De oplage nam elk jaar toe en de catalogus groeide met 200 miljoen exemplaren in 32 talen uit tot ’s werelds grootste commerciële drukwerk. In 2021 verscheen de laatste papieren catalogus - sindsdien kunnen klanten via de IKEA website een digitale catalogus doorbladeren. Alle catalogi van de afgelopen tachtig jaar zijn gedigitaliseerd en terug te vinden op dewebsite.
De IKEA catalogus kent veel terugkerende iconen, zoals de LÖVET bijzettafel. De tafel was zo ontworpen dat hij plat verpakt en makkelijk in elkaar gezet kon worden – een ontwerpprincipe dat niet meer weg te denken is bij IKEA. De tafel was voor het eerst te zien in de catalogus van 1956 en het design bleek tijdloos te zijn. Ter ere van het tachtigjarig bestaan is onder andere de LÖVET – inmiddels omgedoopt tot LÖVBACKEN - in een nieuw jasje gestoken voor de limited edition Nytillverkad collectie. Nytillverkad is Zweeds voor nieuw uitgebracht.
Eerste IKEA winkel
De concurrentie van andere postorderbedrijven werd in de loop der jaren steeds heviger en liep uit op een prijzenoorlog. Ingvar moest iets bedenken om IKEA te onderscheiden van de concurrentie en de kwaliteit van zijn producten te bewijzen. Zo kwam hij op het idee een showroom te openen. De eerste opende in 1953 in een voormalige fabriek in Älmhult. Het was een groot succes en bezoekers uit heel Zweden kwamen langs om zich te laten inspireren door de roomsets. Als ze wat leuks zagen, konden ze dat bestellen en werd het bij hen thuis afgeleverd.
De showroom werd al snel te klein, dus liet Ingvar een tweede showroom ontwerpen door lokale architect Claes Knutson. Dat ontwerp lijkt nog steeds veel op IKEA winkels van vandaag de dag. In 1958 opende de tweede showroom. Het grootste gedeelte van het pand werd gebruikt als showroom – de rest als opslagplaats voor plat verpakte meubels. Klanten hoefden nu niet altijd meer te wachten op thuisbezorging, maar konden een groot deel van hun compact verpakte bestelling direct meenemen.
IKEA restaurants
In de nieuwe showroom was er ook een koffiehoekje dat later uitgroeide tot het eerste IKEA restaurant en uiteindelijk vast onderdeel werd van elke IKEA vestiging. De welbekende Zweedse gehaktballetjes met groente, frietjes, vossenbessenjam en roomsaus werden in 1985 toegevoegd aan het menu. In 2020 introduceerde IKEA wereldwijd plantaardige gehaktballetjes. Sindsdien worden er steeds meer plantaardige opties toegevoegd aan de menu’s van de restaurants en bistro’s, zoals plantaardig softijs en een plantaardige hotdog.
IKEA naar Nederland
In de jaren ’60 breidde IKEA uit naar Denemarken en Noorwegen. In de jaren ’70 openden vestigingen onder andere in Duitsland, Australië en Japan. In 1978 was het in Nederland zover en opende in Sliedrecht de eerste IKEA winkel. Een lokale ondernemer daar breidde zijn pand uit en verhuurde het aan IKEA. IKEA Sliedrecht werd een groot succes en vier jaar later opende in Amsterdam een tweede IKEA vestiging. 45 jaar na de opening van IKEA Sliedrecht telt Nederland dertien vestigingen, verspreid over het hele land.
Nederlandse IKEA designers
Vanaf dag één ontwerpt een team van Zweedse designers alle IKEA producten. Daar kwam in 2018 verandering in, toen de Nederlandse ontwerper Friso Wiersma het designteam ging versterken. In 2022 lanceerde hij zijn eerste eigen collectie, OBEGRÄNSAD hij in samenwerking met de Zweedse house dj-groep Swedish House Mafia.
Naast het vaste ontwerpteam in Zweden werkt IKEA jaarlijks samen met andere designers, waaronder ook een aantal Nederlanders. Zo bracht Hella Jongerius in 2005 als eerste Nederlandse designer een serie vazen uit. In 2016 ontwierp de bekende Nederlandse designer Piet Hein Eek deJASSAen in 2018 de INDUSTRIELL collectie van Nederlandse hand is VARMBLIXT ontworpen door de Rotterdamse Sabine Marcelis.
Het testament
De jaren ‘70 en ’80 werden bij IKEA gekenmerkt door innovatie en expansie. Het bedrijf opende voortdurend nieuwe woonwarenhuizen en bracht een reeks inmiddels iconische producten uit, zoals de LACK koffietafel, de BILLY boekenkast en de IVAR stellingkast. IKEA begon in de jaren ‘70 met huisbezoeken om beter te kunnen begrijpen waar mensen behoefte aan hadden in huis en daarmee rekening te houden in het ontwerp van nieuwe producten. Vijftig jaar later voert IKEA nog steeds huisbezoeken uit en wordt continu gezocht naar slimme en betaalbare oplossingen die aansluiten bij de wensen van mensen.
In 1976 zette Ingvar zijn visie over IKEA in negen punten uiteen in 'Het Testament van een Meubelhandelaar'. Zijn visie was om ‘een beter dagelijks leven te creëren voor zoveel mogelijk mensen’. Dat wilde hij bereiken door de kwalitatief goede producten van IKEA zo toegankelijk mogelijk te maken – en houden. In 2018 overleed Ingvar op 91-jarige leeftijd. Hij liet een van de meest bekende woonwarenhuizen ter wereld achter dat nog altijd zijn visie nastreeft zoals hij die bijna vijftig jaar geleden verwoordde in het testament.
Inmiddels zijn er wereldwijd 462 IKEA vestigingen. Om bij te dragen aan een duurzame toekomst, heeft IKEA de ambitie om in 2030 circulair en klimaatpositief te zijn en de vele mensen te inspireren met woonideeën en slimme oplossingen. Zoals Ingvar altijd zei:
‘
De meeste dingen moeten nog gedaan worden. Een glorieuze toekomst staat ons te wachten!
’
